Visie, moed & pioniersgeest

Op de kop af 25 jaar geleden werd de grootste slibverbrandingsinstallatie van Europa in gebruik genomen op industrieterrein Moerdijk. Eigendom van de toenmalige Brabantse waterschappen. Met een combinatie van visie, lef en pioniersgeest onderzochten de ondernemende waterschapbestuurders de mogelijkheden en onmogelijkheden. Drie bestuurders die aan de wieg stonden van N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) blikken terug.

03

Ad Segers (89)

Gerard Roovers (89)

Thom van der Weijden (82)

Ad Segers (81)

Watergraaf waterschappen De Dommel en De Aa 1985-2003 Voorzitter Unie van Waterschappen 1994-2000

We werden als misdadigers belaagd

“Na het verbod voor toepassing in de landbouw voerden de waterschappen De Dommel en De Aa het zuiveringsslib af naar afvalbedrijf Rutte in Halfweg, dat het verwerkte tot compost. Dat bleek geen betrouwbare partner te zijn. Rutte was dus geen optie meer. Wel waren er landelijk verschillende ontwikkelingen gaande. Zo had waterschap De Veluwe een systeem met een buis van 1.300 meter diep waarin het zuiveringsslib door middel van natte oxidatie onder druk als het ware gekraakt werd. We vonden dat toch een riskant systeem. In Limburg werd geprobeerd zuiveringsslib onder zeer hoge temperaturen te verglazen. Ook dat vonden we op termijn te riskant. Daarop kwam verbranden als beste optie in beeld en daar zetten wij, de drie waterschappen Aa, Dommel en Maaskant, ons voor in. West-Brabant wilde aanvankelijk niet meedoen.

Er was sprake van een gezonde onderlinge competitie waarbij West-Brabant inzette op drogen van zuiveringsslib en het vervolgens composteren. Wij waren op zoek naar een locatie voor de slibverbrander. We hadden het oog op Lith laten vallen, waar al een kleine slibverbrander stond. We hielden daar een bijeenkomst en de zaal hing vol spandoeken uit het Rijnmondgebied van artsen die tegen een slibverbrander waren’. We werden daar als misdadigers belaagd en Lith viel dus af. Gerrit Brokx wilde als burgemeester de slibverbrander naar industriestad Tilburg halen, maar de gemeenteraad ging niet akkoord. Dat ging ook zo in Uden. Op dat moment kwam de doorbraak dat West-Brabant bij ons aan wilde haken, terwijl ze al een optie hadden voor een slibdroger op industrieterrein Moerdijk. Daar konden we gezamenlijk de slibverbrander laten bouwen. De keuze voor de bouw viel op het Duitse bedrijf Thyssen, dat al veel ervaring hierin had, in samenwerking met Heijmans. De toenmalige SNB-directeur Marcel Lefferts ontwikkelde met de medewerkers van SNB de bedrijfsvoering vervolgens zeer milieugericht en -bewust, dat was fantastisch. En om de capaciteit ervan voor de volle 100% te benutten, werden er andere waterschappen bijgehaald. Na mijn pensionering ben ik de ontwikkelingen met plezier blijven volgen. Want dit was destijds echt een baanbrekend, visionair project.”

Lees ook de terugblik van de andere oud-bestuurders

Gerard Roovers (89)

Lid Algemeen Bestuur Waterschap De Aa 1967-1984 

Lid Dagelijks Bestuur Waterschap De Aa 1984-2002 

Directeur Campina Veghel  tot 1991 

Tot onze grote vreugde mislukte het experiment met jarosiet

“Het zoeken naar een milieuverantwoorde oplossing van het slibprobleem was mij op het lijf geschreven. Als directeur van Campina in Veghel had ik diverse installaties mee-ontwikkeld en ik vond dat pionieren geweldig. Ik ging in 1991 met vervroegd pensioen dus ik had alle tijd voor onderzoek voor het waterschap. Het eerste experiment was compostering en de provincie had het lumineuze idee om zuiveringsslib te vermengen met jarosiet. Dat was een zeer giftig afvalproduct dat vrijkomt bij de fabricage van zink, en er lag in Budel twee miljoen ton opgeslagen. Tot onze grote vreugde mislukte dat experiment. Ook de wereldprimeur van Vartech met natte oxidatie mislukte door corrosie en verstopping in de 1.300 meter diepe buizen. In overleg met watergraaf Segers en met Marinus Marskamp, net als ik chemisch technoloog, besloten we tot verbranding. Een locatie voor een slibverbrander bleek echter niet te vinden. Van een bijeenkomst in Lith herinner ik me als enige positieve aspect dat we heelhuids de zaal wisten te verlaten. Nadat reddende engel Hoogheemraadschap West-Brabant het locatieprobleem in één klap oploste, werden de bedrijven Lurgi en Thyssen geselecteerd als kandidaten voor de bouw van de verbrander. Hun offertes waren vergelijkbaar, maar Lurgi was goedkoper. Marskamp en ik hadden echter een sterke voorkeur voor de installatie van Thyssen. Die scoorde in onze ogen technisch een acht, tegen een zesje voor Lurgi. Tot op de dag van vandaag is de uiteindelijke keuze voor Thyssen de beste gebleken. Toen het project in een beslissende fase kwam, werd Marcel Lefferts als directeur aangesteld. Marcel zorgde ervoor dat de bouw vervolgens probleemloos verliep en binnen het budget.”

Lees ook de terugblik van de andere oud-bestuurders

Thom van der Weijden (82)

Dijkgraaf van Hoogheemraadschap West-Brabant 1986-2004 

Informateur nieuw bestuur Waterschap De Brabantse Delta 2015 

We werden met open armen ontvangen op Moerdijk

“Aanvankelijk konden de waterschappen in West-Brabant die een afvalwaterzuivering hadden, het zuiveringsslib vrij gemakkelijk in de landbouw kwijt. Dat ging lang goed. Wat zou je moeilijk doen, als het goedkoop kan in de landbouw. Op een gegeven moment zie je aankomen dat er toch een verbod vanuit Den Haag komt. Daar moet je op voorbereid zijn, dus moet je je bijtijds oriënteren op andere verwerkingsmogelijkheden. Dus heb je mensen nodig die vooruit kunnen denken. Verbranden was eigenlijk van meet af aan het enige serieuze alternatief. Oost-Brabant was al langer bezig met onderzoek naar de mogelijkheden van een slibverbrander. De Oost-Brabantse waterschappen zaten niet echt te wachten op nog meer waterschappen. Wij zijn er toch bijgekomen en dat had vooral te maken met het feit dat ze de slibverbrander nergens kwijt konden in Oost-Brabant. Ze zijn bij diverse gemeenten geweest en kwamen met hangende pootjes weer thuis. Mooi dat jullie dit willen hoor, maar niet in mijn achtertuin. Ik heb daarop voorgesteld om eens te informeren bij Moerdijk. Ik ben met Ad Segers, de watergraaf van De Dommel, naar de gemeente Zevenbergen gegaan. Daar ging meteen de rode loper uit en werden we met open armen ontvangen. Segers wist niet wat hem overkwam en binnen een mum van tijd konden we aanwijzen welk stuk grond we wilden hebben. En waarom ook niet, het gaat om een bedrijf dat je milieutechnisch helemaal in de hand hebt. Moerdijk heeft ook nooit problemen opgeleverd. SNB heeft van het begin af aan actief de milieuwaarde van de slibverbrander benadrukt en alle restproducten verwerkt en vermarkt. Ik heb de verdere ontwikkelingen van een afstand gevolgd. Het ging dan vooral om de balans tussen de vereiste kwaliteit van zuiveringsslib bij waterzuiveringen en bij SNB. Voer voor technologen.”

Lees ook de terugblik van de andere oud-bestuurders