Sterker nog, de komende jaren speelt slibverbranding een cruciale rol in de transitie naar een circulaire samenleving, constateert Silvester Bombeeck, sinds 2019 directeur van SNB. Hij was op dat moment al achttien jaar in dienst en droeg als lid van het MT bij aan de ontwikkeling van zo duurzaam mogelijke verwerking van zuiveringsslib. “Slibverbranding wint alleen maar aan relevantie omdat het ervoor zorgt dat ongewenste stoffen niet terugkomen in het milieu. Voedselveiligheid en immuniteit voor medicijnen zijn inmiddels dermate belangrijk dat een vorm van verbranding noodzakelijk blijft zolang zuiveringsslib niet schoner wordt. Daarmee is het een cruciale schakel in de huidige en toekomstige circulaire afvalwater- en slibketen”, aldus Bombeeck.

Circulariteit is vanaf het begin een kernbegrip in de bedrijfsvoering van SNB en dat blijft het ook voor de toekomst. “Onze samenleving wil in 2050 volledig circulair zijn. Dat is een ingewikkelde transitie. We staan nu op een keerpunt om daar volledig op in te zetten en SNB kan en wil daar een prominente rol in spelen. De eerste stappen zijn weliswaar gezet, maar om de transitie definitief door te zetten is een verandering nodig. Wat SNB betreft staat daarin niet de techniek maar de oplossing centraal. Afvalwater en zuiveringsslib zijn complexe afvalstoffen. Desondanks gaat het lukken het om daaruit grondstoffen terug te winnen zoals cellulose, fosfaat, alginaat en plasticvervangers. Om de definitieve stap naar circulariteit te zetten, moeten we grondstoffen continu en op grote schaal blijvend terugwinnen.”

Dat dit nog niet lukt heeft diverse oorzaken, die volgens Bombeeck niet exclusief voor de afvalwater- en slibketen gelden, maar in alle ketens. “Het begint ermee dat de echte focus op grondstoffenhergebruik nog ontbreekt. Om die aandacht te krijgen en te houden is een duidelijk transitiepad nodig. De nadruk ligt nog te veel op het klimaat. Wat overigens niet onlogisch is, gezien de problemen met het klimaat. We moeten echter niet vergeten dat grondstofvoorraden opraken. Daarnaast moet onze manier van denken echt veranderen. We zullen ketens opnieuw moeten ontwerpen. Ook over het delen van kennis moeten we anders gaan denken. Samenwerking is essentieel, nationaal en internationaal en op alle niveaus, zodat we bestaande technieken anders in kunnen zetten.”

Dat neemt niet weg dat de overheid een cruciale rol heeft in de oplossing, aldus Bombeeck. “Circulariteit vraagt om een hernieuwd wettelijk kader. De overheid zoekt de aanjager van circulariteit nu nog in de afvalsector, dus aan het einde van de ketens. Dit staat haaks op het principe van cradle to cradle. Je moet juist naar het begin van de keten kijken. Daarvoor is naast wet- en regelgeving ook maatschappelijk engagement nodig. Verder is voor circulaire innovatie financiering vereist. Dat ligt nu nog moeilijk, omdat investeren daarin niet altijd of misschien wel nooit terugverdiend wordt. Daarom moet er een transitie- en innovatiepot komen voor alle ketens. Dat doet meteen recht aan Nederland als koploper op het gebied van verduurzaming.”

Met het oog op de huidige en toekomstige rol van de verbrandingsinstallatie van SNB noemt Bombeeck continuïteit als succesfactor om de transitie te laten slagen. “Als je wijzigingen in een keten doorvoert, moet je nadenken over hoe je de overstap van oud naar nieuw maakt. Je kunt oude schoenen pas weggooien als de nieuwe zijn ingelopen. De bestaande technieken kunnen als verzekeringspolis dienen totdat aangepaste circulaire ketens volledig functioneren. De oorspronkelijke aandeelhouders van SNB hebben 25 jaar geleden de moed gehad om te kiezen voor slibverbranding als oplossing voor een groot maatschappelijk probleem. Nu is er weer lef nodig om daadwerkelijk de stap naar de circulaire transitie te maken. Daarvoor is samenwerking en vertrouwen nodig tussen overheden, bedrijfsleven, wetenschap en de financiële sector. Het transitieproces kost tijd en geduld. SNB biedt die tijd door de slibverbrandingsinstallatie niet te slopen, maar in bedrijf te houden en nog verder milieutechnisch te verbeteren tot de transitie is afgerond.”